منطقه سبز در سرزمین سرخ
گزارش اختصاصی دورانتاش از نشست جهانی کسپرسکی در مسکو
از زمانی که کامپیوتر ابداع شد و با فاصله کمی از آن، سر و کله ویروسها هم پیدا شد، سالیان زیادی نمی‌گذرد، اما اگر در آن زمان با یک برنامه ساده «ویروسکش» می‌شد این میهمانان ناخوانده را از کامپیوتر شخصی راند و حاجت به طول و تفصیل بیشتری نبود(چون خیال‌ها دیگر کاملا آسوده شده بود) امروز موضوع کاملا پیچیده و متفاوت است، زیرا مسئله دیگر وارد لایه‌ای عمیق‌تر شده که نوع نگرش، تصمیم‌گیری، تاثیرگذاری و ادبیات این عرصه را تحت تاثیر قرار داده است. امروز رسوخ فناوری اطلاعات در همه ابعاد زندگی فردی و جمعی به گونه‌ای است که در کنار فرصت‌های بی‌شمار برای پیشرفت و رفاه جهانی، تهدیداتی غیرقابل انکار را نیز در دل خود دارد که لاجرم توجه به مسئله «امنیت» به مثابه موضوعی درجه اول را حیاتی می‌کند. «صنعت امنیت اطلاعات» از این رهگذر، امروزه با تحولات، محصولات و خدمات، بازیگران جدید، و از همه مهم‌تر پارادایم تازه مبتنی بر نگاه جهانی به موضوع امنیت، همراه است.
به دیگر سخن، همانگونه که حوزه‌هایی مانند محیط زیست در جهان شاهد فعالیت‌های بین‌المللی برای رهیدن از خطرات و تهدیدات پیش رو در این عرصه است، امنیت در عرصه اطلاعات و فضای سایبر نیز شاهد شکل‌گیری نوعی گفتمان مشترک برای اتخاذ تصمیمات در مبارزه با ناامنی در اندازه‌های جهانی است. یکی از وجوه مهم این گفتار مشترک، برملا کردن تهدیدات موجود یا بالقوه امنیتی است که با گسترش این فناوری و در پس محصولات، خدمات و راه‌حل‌های ریز و درشت و روزافزون پیدایشان می‌شود. شهر تاریخی مسکو در فاصله سوم تا ششم دسامبر سال جاری شاهد نشست جهانی مدیران کسپرسکی با عنوان «افق‌های تازه» بود تا در حضور خبرنگاران و رسانه‌ها و در زادگاه این شرکت، از تاریخچه و رشد سریع و وضعیت و برنامه‌های آتی خود سخن بگویند.
در سرمای مسکو (که البته به نظر میزبانان، گرم‌ترین ماه دسامبر طی چند سال گذشته تلقی می‌شد) این نشست حاوی خبر عرضه محصول یا سرویس جدیدی نبود، اما به نظر می‌رسید در آستانه سال 2010 که نقطه عطف مهمی برای این شرکت خواهد بود، تاکید صریح «یوجین کسپرسکی» بر وجود تهدیدات جدی امنیتی در پهنه جهان و هم‌آوایی در ضرورت مقابله با آنها، در حقیقت تلاش برای تعمیق جایگاه و نقش این برند بود، ضمن این که ارائه آمار و اطلاعات امیدوار کننده از رشد فروش در بازار علیرغم بحران اقتصادی موجود، فرصت مناسبی را برای پیش‌بینی آینده درخشان‌تر پیش روی این شرکت می‌گذاشت. در ادامه گزارشی از این نشست به همراه گفت‌وشنود با مدیران کسپرسکی را می‌خوانید.
آینده آلوده یا پاک؟
یوجین کسپرسکی در افتتاحیه این نشست با عنوان «افق‌های جدید برای آینده دیجیتالی پاک» تغییرات شگرف در زندگی امروز را برشمرد که به هیچ عنوان قابل قیاس با گذشته نیست. از جمله برخی پدیده‌های جدید در وب مانند فیس‌بوک و توییتر که با سرعتی باورنکردنی همه‌گیر شده‌اند را مثال زد و اجتناب از آنها را عموما مشکل دانست. او سپس در شبیه‌سازی فضای اطلاعات، آن را به یک «اکوسیستم» مانند کرد که شامل شرکتها، کاربران، دولت‌ها، ضدویروس‌ها، سیستم عاملها، خدمات و همه ابزارهاست، و البته این اکوسیستم اکنون آنچنانکه باید پاک نیست. به گفته او در فضای الکترونیکی، هر فرد، شرکت و کشور در خطر است و به عبارت بهتر، اقتصاد جهانی از این نقطه نظر در معرض آسیب‌پذیری جدی قرار دارد؛ منشا این خطرات هم مجرمین سایبر هستند که روزبروز در حال افزایش، و پیشرفتند.
وی با اشاره به این واقعیت که امروز همه ما عملا وابسته به اینترنت هستیم و به اینترنت امن برای ادامه فعالیتمان نیاز داریم افزود: «متاسفانه به اینترنت امن، در حال حاضر به عنوان یک اولویت اساسی نگریسته نمی‌شود و کاربران، شرکتها، و دولت‌ها به دلایل گوناگون به آن بی‌توجهند و در دستور کار آنها اثری جدی از این موضوع به چشم نمی‌خورد.» در اینجا، کسپرسکی به «سایبر تروریسم» به عنوان تهدیدی عظیم که ممکن است تا سرحد از کار انداختن اینترنت پیش برود اشاره کرد و توجه جهانی به آن را کاملا ضروری دانست.
وی در ادامه توجه به نقاط عطف مهم در عرصه امنیت، موضوع سیستم عاملها را به میان کشید و آنها را انعطاف‌پذیر و نتیجتا ناامن دانست. از دید او، در یک سیستم عامل امن، هر نرم‌افزاری برای پذیرش و اجرا، در ابتدا باید ارزیابی گردد، و آنگاه مجوز بگیرد، که این امر به نوبه خود مستلزم داشتن مرکزی برای ارزیابی و صدور گواهی و پردازش‌های لازم خواهد بود، و طبیعی است که این شرایط، کمبود نرم‌افزارهای کاربردی و خدمات را برای سیستم عامل به دنبال خواهد داشت.
تاکید چند باره او بر ناامن بودن سیستم عامل ویندوز، و نیز برتری سیمبین بر ویندوز موبایل، با این افشاگری‌اش همراه شد که در هواپیمای بویینگ نیز از ویندوز استفاده می‌شود!
پس از ارائه تصویری نگران کننده از آلودگی حاصل از تهدیدات پیدا و پنهان در زمینه امینت در ابعاد کشوری و جهانی، کسپرسکی راهکارهای «پالایش» را در 3 محور اساسی زیر برشمرد:
امنیت در اینترنت: برای هر محصول و سرویس در هر نقطه از شبکه، و برای هر ابزار باید لحاظ گردد.
آموزش: برای کودکان، دانش آموزان، کارشناسان IT، مدیران شرکتها، و مشاوران دولتی.
نیروی پلیس سایبر: برای آمادگی مقابله با تهدیدات در قالب همکاری جهانی.
مروری بر تاریخچه و جایگاه کسپرسکی
یوجین بویاکین مدیر اجرایی کسپرسکی، که وظیفه معرفی شرکت را بر عهده گرفته بود، با اشاره به تاسیس آن در سال 1997 توسط ده نفر به صورت کاملا خصوصی، عنوان پیشرو در صنعت مبارزه با بدافزارها را به شرکت متبوع خود داد، و با یادآوری داشتن بیش از1700 کارمند در سراسر جهان، و 300 میلیون کاربر، افزایش شمار کاربران خریدار محصولاتش را 50هزار در روز ذکر کرد. اعتقاد و سرمایه‌گذاری در زمینه تحقیق و توسعه از مواردی بود که تقریبا همه مدیران این شرکت به عنوان امتیاز خود یادآور می‌شدند، به گفته وی، این شرکت در سال 2009 معادل 30درصد رشد را داشته و پیش‌بینی رشد 35درصدی برای سال 2010 را دارد که با وجود بحران اقتصادی همه‌گیر در جهان، رشدی قابل توجه به نظر می‌رسد.
همچنین رشد سود کسپرسکی در سال 2009 معادل 56درصد بوده و در سال 2010 به 35درصد خواهد رسید. از میزان فروش سال 2009 میزان 45درصد به اروپا و نیز 21درصد به منطقه EEMEA(اروپای شرقی، خاورمیانه و آفریقا) تعلق داشته است.
به گفته وی، ارزش بازار امنیت اطلاعات در سال 2009 برطبق گزارش IDC معادل 28 میلیارد دلار بوده که عددی خیره کننده است، و جالب‌تر این که این عدد تا سال 2012 به چهل میلیارد دلار خواهد رسید. اما در زمینه سهم کسپرسکی از بازار امنیت، وی این سهم را در سال 2008 معادل 2/4درصد، در سال 2009 معادل 6درصد و در سال 2010 آن را معادل 7درصد پیش‌بینی کرد.
چالش‌های مهم پیش
ناتالیا کسپرسکی، که نقش اصلی را پیشبرد تجاری مجموعه کسپرسکی بر عهده داشته، اکنون بر کرسی ریاست هیئت مدیره تکیه زده، ضمن این که همزمان مدیر عامل شرکت InfoWatch است که در زمینه امنیت اطلاعات فعالیت می‌کند.
وی در گفت‌وگوی کوتاهی که با هم داریم، مهمترین چالش‌های پیش روی بیزنس خود را پیچیده‌تر شدن سیستم‌ها و طبعا راهکارهای لازمه آنها می‌داند. او همچنین به سطح بالای توانایی مالی رقبای کسپرسکی اشاره می‌کند و این نکته را چالش دیگر شرکت متبوع خود عنوان می‌کند. همچنین بزرگ‌تر‌شدن ابعاد شرکت که قدرت تحرک و اعمال تغییرات لازم و انعطاف‌پذیری آن را می‌کاهد، نکته حائز اهمیت دیگر از دیدگاه اوست.
مشکل نسخه‌های غیرمجاز
واسیلی دیاگیلف مسئول فروش منطقه EEMEA (اروپای شرقی، خاورمیانه و افریقا) که به تازگی به کسپرسکی پیوسته، در گفت‌وگو علت تصمیم خود را این می‌داند که کسپرسکی تنها شرکت مطرح در زمینه IT در روسیه است که فعالیت فرامرزی داشته و در گستره‌ای وسیع در کنار رقبای جدی امریکایی و اروپایی مطرح است.
وی در مورد آمار و اطلاعات در زمینه جایگاه و فروش کسپرسکی در این منطقه به ویژه ایران می‌گوید: «چون هنوز سال به پایان نرسیده نمی‌توانم آمار و اعداد دقیقی ارائه کنم، اما آنچه مسلم است رشد فزاینده حضور کسپرسکی در منطقه و ایران هستیم، و شاهد حدود دو برابر رشد هستیم، البته مشکل ما در ایران این است که آمار و ارقام و مطالعه بازاری در آن وجود ندارد، هر چند بخش زیادی از مشتریان ما از کشورهای ایران و پاکستان هستند، و این واقعیت باعث توجه جدی ما به این دو کشور است.»
در پاسخ به سؤالی در زمینه ورود نسخه‌های غیرمجاز کسپرسکی به ایران از کشورهایی چون مالزی و هند و چین ( محصولات خانگی در پاکستان همان محصولاتی می باشد که توسط نمایندگان و توزیع کنندگان کسپرسکی در منطقه خاورمیانه توزیع می گردند . ) ایجاد مشکل برای کاربران ایرانی در بروز کردن محصول خود، و راهکار این شرکت، واسیلی می‌گوید: «نکته اول این که این نسخه‌ها غالبا trial بوده و اعتبار محدود مثلا یک ماه دارند، و از سایت شرکت دانلود شده و به صورت غیرقانونی به فروش می‌رسند، که طبعا امکان بروز شدن هم ندارند، در حالی که امکان دانلود کردن رایگان برای همه ممکن است. یا این که نسخه هک شده به بازار عرضه می‌شود، و به قیمت ارزانی به فروش می‌رسد، که البته این نسخه‌ها هیچگونه پشتیبانی هم نخواهند داشت. مسئله دوم این است که برخی شرکتها در خارج از ایران به دلیل جذابیت فعلی بازار ایران وارد آن می‌شوند و محصولات محلی مختلف کسپرسکی را مثلا از مالزی عرضه می‌کنند، در حالی که طرف‌های ایرانی‌شان نمی‌دانند که در پشتیبانی و مسائل بعدی با چه کسی مواجهند و چه باید انجام دهند. ما به این مشکل واقفیم و تلاش می‌کنیم به نمایندگان و کاربران در این زمینه اطلاع‌رسانی کنیم. البته این مشکل منحصر به ایران هم نیست و به هر نقطه دیگر دنیا قابل تعمیم است؛ آنچه مسلم است این است که ما برای حل این معضل مصمم هستیم و شما در سال آینده شاهد این مسئله نخواهید بود، و محصولات منطقه‌ای ما با پشتیبانی کامل با قابلیت بروز شدن و امکان ارتقاء به آخرین نسخه ارائه خواهد شد.»
همچنین شرکت کسپرسکی بر روی لایسنسهای هر منطقه مدیریت آی پی اجرا کرده و لایسنس هر منطقه یا در منطقه دیگر کار نمی کند یا بعد از مدتی بلاک لیست می شوند .
وی البته این موضوع که برخی کاربران علیرغم داشتن نسخه مجاز همچنان از بروز کردن محصول خود محرومند را تایید نمی‌کند و با رد دریافت هر گونه شکایتی در این زمینه، بخش پشتیبانی شرکت را کاملا آماده پاسخگویی می‌داند.
وی تعداد نمایندگان رسمی کسپرسکی در ایران را 6 عدد می‌داند که در وب سایت کسپرسکی قسمت partner ها نام انها آمده است و البته تمایل به افزایش این شمار برای حضور بیشتر در بازار رو به گسترش ایران را کتمان نمی‌کند. در زمینه برنامه آینده برای بازار ایران، واسیلی مجددا به عدم وجود آمار و تحلیل از وضعیت بازار ایران اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در ایران اطلاعاتی دقیق در این زمینه موجود نیست، و یا مجموعه‌ای که چنین کاری انجام داده باشد نمی‌شناسیم، اطلاعات ما از این بازار در حال حاضر کاملا ابتدایی است و بنابراین نمی‌توان به آسانی از سهم بازارمان سخن گفت، ما به وجود فرصت‌های فراوان در این بازار واقفیم، اما نه دقیق و نه میزان آن، البته هیچیک از شرکتهای دیگر فعال در زمینه امنیت هم نمی‌توانند سهم خود در این بازار را بیان کنند، اما ما پروژه‌ای سراسری برای تحقیق بازار در دست داریم، و به زودی و با اتمام این تحقیق، تصویری مناسب از این بازار خواهیم داشت.»
برای ارائه تخمینی از وضعیت فروش، تنها آنچه از طریق نمایندگانشان فروخته می‌شود استناد می‌کند و می‌افزاید: «نسخه‌های زیادی هم به صورت غیرمجاز مثلا همانطور که گفتید از مالزی و هند و چین وارد ایران می‌شوند که از سوی ما تنها نسخه‌هایی قابل شمارشند که به صورت مجاز فعال شوند، این در حالی است که به آمار فروش برندهای دیگر مانند سیمانتک و مک‌آفی و ضدویروس‌های دیگر دسترسی نداریم و طبعا مقایسه کار سختی خواهد بود.» او همچنین تصریح می‌کند که تحقیق مورد نظر با کمک شرکایی داخلی و در قالب یک کار میدانی و آمارگیری انجام می‌شود.
گری کانداکف
گری کانداکف مدیر بخش منطقه EEMEA نیز در گفت‌وگو با دنیای کامپیوتر و ارتباطات در زمینه وضعیت این برند و سهم بازار آن در منطقه و بخصوص در ایران، با اذعان به نبود آمار دقیق، رشد کسپرسکی را در این مدت سریع می‌داند و ادعا می‌کند که: «ما بیش از نیمی از بازار را در دست داریم.»
به گفته او این شرکت در سال گذشته یکصد درصد رشد داشته که بیش از هر نقطه دیگر دنیا بوده است، که حفظ این موقیت نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر و برنامه‌ریزی برای استفاده ار موقعیت‌های موجود دارد.
کانداکف اساسا تمرکز و توجه افزون‌تر بر منطقه خاورمیانه را از سیاست‌های اصلی این شرکت ذکر می‌کند و در این زمینه، سرمایه‌گذاری بیشتر، و همچنین تلاش برای معرفی بهتر برند را در کنار نمایندگان محلی در مجموعه این منطقه، اولویت‌های نخست می‌داند: «در یکی دو سال آینده در سطح این منطقه رتبه دوم، و حتی در کشورهای اصلی این منطقه، رتبه نخست را از آن خود خواهیم نمود.»
در زمینه پشتیبانی از دیگر زبان‌ها، کانداکف محلی کردن محصول را همچون دیگر رقبا از راهبردهای اصلی شرکت می‌داند و در مورد ارائه نسخه فارسی توضیح می‌دهد: «بله حتما چنین برنامه‌ای داریم، البته بیان زمان آن چندان ساده نیست، اما شاید در سال آینده این موضوع عملی شود.»
ناتالیا کسپرسکی- رئیس هیئت مدیره
گری کانداکف- مدیر منطقه اروپای شرقی، خاورمیانه و آفریقا
واسیلی دیاگیلف- مدیر فروش منطقه اروپای شرقی، خاورمیانه و آفریفا
شرکت دورانتاش ( نماینده توزیع کننده کسپرسکی در منطقه ایران - پاکستان و افغانستان )
